Dinlemek, yalnız işitmek, kulağı ile duymak değildir. İşitilen şeyleri
algılamak, anlamak ve kavramak, aynı zamanda bellemek ve öğrenmek çabasında
olmak demektir. Öğrenmek, elbette anımsamak içindir. İşitmek yalnız kulakla, dinlemek
ise akılla ve kulakla birlikte olur. Dinlenen O konunun, gerektiğinde
anımsanması, başkalarına anlatılabilmek için kullanılabilmesi demektir.
Okulda öğrenmeler büyük
ölçüde okumaya ve dinlemeye dayanır. Özellikle sınıflarda öğrenci sayısının
fazlalığı, uygulamalı dersler için gerekli ortamın oluşturulmaması, derslerin
dinleme ağırlıklı olmasına neden olmaktadır. Günlük yaşamda da dinleme temel
bir iletişim becerisidir. Bir yetişkin ortalama olarak günün %31’ni dinleyerek
geçirir. Diğer iletişim becerileriyle karşılaştırırsak; %7’si yazma, %11’i
okuma ve %21’ini konuşma kapsar. Etkili not alma becerisinde bahsedildiği gibi
not almada öncelikli adım dinleme becerisinin geliştirilmesidir.
Dinlediğimiz birisinin,
öğretmen,arkadaş veya bir konferansta konuşmacı, daha sonra söylediklerinin hiç
birini hatırlamadığınızın farkına vardınız mı? oysa onun konuşmasını duydunuz.
Özellikle derslerde öğretmeni duyuyor fakat dikkatinizi veremiyor
olabilirsiniz. Bu durum dinleme ile duyma arsındaki farkı ortaya koyar. Duyma
pasif, biyolojik bir süreçtir. Çevreden gelen sesler kulak tarafından alınır.
Dinleme ise bilişsel bir etkinliği kapsayan bir süreçtir ve gelen bilgi
yorumlanır. Dinleme amaçlı ve kısıtlıdır, düşünmeyi içerir.
Dinlemede dikkatin ders
süresince sürdürülebilmesi ve anlatılanların öğrenilebilmesi ve anlatılanların
öğrenilebilmesi dinleme becerisinin geliştirilmesine bağlıdır. Derste dinleme
yolu ile öğrenme, öğrencinin kendi başına öğrenmesinden hem daha etkili hem de
daha kısa sürede gerçekleşir. Çünkü ;
1- Sınıf içinde yapılan
sözlü anlatımlar konunun özünü ve en can alıcı yanlarını öğrenciye verme
olanağı sağlar.
2- Anlatımda yazı tahtası,
harita, çizelge v.b. görsel araçların kullanılması görsel-işitsel dinleme
olanağı sağlar.
3- Sınıf içi grup etkileşimi
öğrenmede etkilidir.
4- Sınıf içi etkileşimde
öğrenci, sınavlarda sorumlu olduğu yerlerin ip uçlarını öğrenir. Bu da
öğrencinin sınav hazırlığını daha bilinçli yapmasına yardımcı olur. Dolayısıyla
ders başarısını artırır.
İyi bir dinleyici olmak
etkin dinleme becerilerine sahip olmayı gerektirir ve bu beceriler
geliştirilebilir;
1- Ekin dinlemenin ön
koşulu dinlemeye hazırlıklı olmaktır. Bunun için dersten önce hazırlık
yapılmalıdır.
2- Dinleme karşılaştırma
sürecidir; düşünceleri yakalama, düşüncelerin önemini saptama ve diğer
düşüncelerle ilişkileri bulmayı içerir.
3- Öğrenci dersi dinlerken
öğretmenin söylediklerinden yola çıkarak daha sonra söyleyeceklerini kestirmeye
çalışmalıdır.
4- Öğrenci dikkatin konudan
kaymasını önlemek için konunun ana ve yardımcı düşüncelerini bulmaya
çalışmalıdır. Temel düşünceleri bulmak için şu sorular sorulabilir?
• Bu dersin amacı ne? Öğretmenin mesajı nedir? Dersin ana noktaları nelerdir?
• Düşünceler nasıl düzenlenmiştir ? Bir düşünce diğeri için ipucu mu ? Yeni bir düşüncemi?
• Bu dersin amacı ne? Öğretmenin mesajı nedir? Dersin ana noktaları nelerdir?
• Düşünceler nasıl düzenlenmiştir ? Bir düşünce diğeri için ipucu mu ? Yeni bir düşüncemi?
5- Öğretmenin özellikleri
ve bireysel biçimi ile değil dersin özüne odaklaşmak gerekir.
6- Etkin dinleyici olmak
için ders süresince şunlar yapılmalıdır;
• Ders süresince kendinize sorular sorun
• Aralarda konunun ana noktalarını özetleyin.
• Sonuçları kendi kendinize çıkarın.
• Derste geçen düşüncelerin yaşamla ilişkisini kurun.
• Ders süresince kendinize sorular sorun
• Aralarda konunun ana noktalarını özetleyin.
• Sonuçları kendi kendinize çıkarın.
• Derste geçen düşüncelerin yaşamla ilişkisini kurun.
Öğrenci konuları derste
öğrenmek istiyorsa devamı aksatmamalı, öğretmeni en iyi dinleyebileceği yere
oturmalı ve öğretmenin anlattıklarını içinden tekrar etmelidir. Hiç şüphesiz
not alma bölümünde anlatıldığı gibi derste not tutmak, dinlemenin etkinliğini
artıracak ve anımsamayı kolaylaştıracaktır.
0 yorum :
Yorum Gönder